Nuri Bilge Ceylan Filmlerinde Kadınlar ve Üçleme

Nuri Bilge Ceylan(NBC)’ın son filmi Üç Maymun ile ilgili uzun bir değerlendirme yazısı yazmayı planlıyordum. Böyle bir değerlendirme yapmaya kalktığımda yönetmenin tüm filmografisi ile karşılaştırmalar yapmak gerekiyor aslında. Her filminin birbiriyle bağlantısı var gibi bir hisse kapılmamak imkânsız.

Ayrıntılı görüşlerimi başka bir yazıya saklayarak şunu söyleyebilirim. Tüm NBC filmlerinde olduğu gibi sorunlu diyalogların çokça olduğu bir film Üç Maymun. Özellikle karı-koca diyalogları gerçek hayatla örtüşmüyor. Görsel olarak üst düzey olmasına karşın, Demirkubuz’un sinema anlayışına sırtını yaslamasını da tehlikeli buluyorum diyerek nihayete erdireyim Üç Maymun kritiğini.

Genel de NBC’nin ilk filmleri Kasaba, Mayıs Sıkıntısı ve Uzak bir üçleme olarak görülür. Taşrada başlayan öykü gencin yönetmen akrabasını hem ziyaret etmek hem de bir işe yerleşebilmek gayesiyle kente taşınır. Kente gelen gencin dolaştığı yerlerden bazıları da Üç Maymun filminde ailenin yaşadığı semtin kenarlarıdır.

Uzak filmine kadar annesi dışında kadın karakterlerin iç dünyasını vermeyen NBC, bu filmle iki kadın karakterin hayatına sızmaya başlar. Kadınlardan biri kentte yaşayan fotoğrafçı akrabanın eski karısıdır diğeri de yasak bir ilişki yaşadığı evli bir kadındır.

Son üç filminin(Uzak, İklimler, Üç Maymun) ortak özelliği de burada ortaya çıkmaktadır. Çünkü her üç filmde de aldatan kadınların hikâyelerini esas öyküyü şekillendiren yan öyküler olarak görürüz.

Uzak filminde ilk kareden itibaren bu kadını(Nazan Kesal) görürüz. Evlidir ve Mahmut karakteriyle yasak bir ilişki yaşamaktadır. Aslında eşiyle mutludur ama Mahmut’la belki de bir macera için birlikte olmaktadır. Aynaya bakarken pişmanlık duygusunu izleyici hissetmektedir. Filmin ilerleyen karelerinde Mahmut akşam vakti bir yerde bir şeyler içerken kadın ve kocasını görür. Sıkıntılı bir ruh haline bürünür ve duramaz kalkar; ortamdan uzaklaşır. Kadınla ilgili çok bir şey öğrenemeyiz. Hikâye öylece kalır.

İklimler filminde ise yine Serap(Nazan Kesal) isimli yan bir karakter var. Serap karakterinin bir sevgilisi olmasına rağmen, filmin esas karakteri İsa(NBC) ile olmaktan geri durmuyor ve bundan da bir pişmanlık duymadığı kesin. Bağlantısız ve özgür bir kadın imajı bırakıyor izleyicide.

Üç Maymun’da ise yoksul bir varoş ailesinin annesiyle karşılaşıyoruz. Kocasının patronunun etkisine kapılıp o da yasak bir ilişki yaşıyor. Eşi hapisten çıksa dahi yaşadığı bu ilişki onun üzerinde derin bir iz bırakıyor. Hatta öyle ki adamı gizliden gizliye takip edip; onu bırakmaması için kocasının patronunun ayaklarına kapanabiliyor. Sonrasında ise intiharı düşünecek kadar cesur.

Ne dersiniz; NBC’ın son üç filmi, bir kadın üçlemesi sıfatını hak etmiyor mu?